-
1 уйлау
неперех.; перех.1) неперех. ду́мать, мы́слить, размышля́ть || мышле́ниетормыш турында уйлау — ду́мать о жи́зни
ул дөрес уйлый — он пра́вильно мы́слит
киләчәкне уйлау — ду́мать о бу́дущем
образлы уйлау — о́бразное мышле́ние
2) полага́ть, предполага́ть/предположи́ть; счита́тьбез бөтенләй башкача уйлаган идек — мы предполага́ли совсе́м по-друго́му
аны Мәскәүдә дип уйлыйлар — полага́ют, что он в Москве́
мин эшне бүген тәмамларга уйлыйм — я предполага́ю зако́нчить рабо́ту сего́дня
ничек уйлыйсың? — как счита́ешь?
3) обду́мывать/обду́мать, проду́мывать/проду́мать; обмозго́вывать/обмозгова́ть прост.төрле яктан уйлау — обду́мывать со всех сторо́н
эшләрнең планын һәрьяклап уйлау — проду́мывать план рабо́ты со всех сторо́н
4) намерева́ться, собира́ться/собра́ться, хоте́ть заду́мать, зате́ять, реша́ться/реши́ться ( что-то делать)жыентык чыгарырга уйлау — намерева́ться вы́пустить сбо́рник
театрга барырга уйлау — собира́ться пойти́ в теа́тр
йорт салырга уйлады — он реши́л постро́ить дом
5) беспоко́иться, проявля́ть забо́ту, забо́титься, ду́мать о ком, чём-л.балаларның сәламәтлеге турында уйлау — забо́титься о здоро́вье дете́й
иртәге көн турында уйлау — ду́мать о за́втрашнем дне
6) перех. вообража́ть/вообрази́ть, выду́мывать/вы́думать, изобрета́ть, измышля́ть, сочиня́тьүзен әллә кем дип уйлау — вообража́ть себя́ неизве́стно кем
7) в знач. нареч. уйлап обду́манно, с умо́муйлап эш итү де́лать (поступа́ть) обду́манно; де́лать с умо́муйнап әтсәң дә, уйлап әйт — (погов.) шути́, да знай ме́ру (букв. да́же шу́тку шути́ с умо́м)
•- уйламый эшләнгән
- уйлап багу
- уйлап карау
- уйлап кую
- уйлап табу
- уйлап табучан
- уйлап табучы
- уйлап табучылык
- уйлап чыгару
- уйлап чыгарылган
- уйлап эшләнгән
- уйлап эш итүчән••уйламаган җирдән — нежда́нно-нега́данно; нежда́нно
уйлап та карама — да́же и не ду́май
уйлап та торасы юк — и ду́мать не смей
уйлап тормастан — не разду́мывая, не заду́мываясь, не му́дрствуя лука́во
уйлап та тормыйча — не разду́мывая
-
2 уйлау
düşünmek -
3 уйлау
гл1. думать, размышлять // размышление // мыслительный (способность)2. обдумывать, продумать3. полагать, считать4. намереваться, предполагать5. заботиться -
4 уйлау
denken; überlegen; betrachten; erwägen; meinen // Überlegung f.; Betrachtung f.; Erwägung f. -
5 уйлау
1. сущ. размышление 2. прил. мыслительный -
6 алдын-артын уйлау
= алдын-артын исәпләү; алдын-артын үлчәү обду́мать (взве́сить) после́дствия (все за и про́тив) ( чего) обду́мать (проду́мать) всесторо́нне (со всех сторо́н) -
7 кире уйлау
-
8 күңел белән уйлау
ду́мать по со́вести -
9 uylaw
-
10 алды-арты
сущ.; собир.1) пе́ред и зад ( чего), спе́реди и сза́ди2) перен. результа́т, после́дствияалдын-артын уйлау — ду́мать о после́дствиях
••алды-арты хәерле (хәерлегә, яхшы) булсын (була күрсен) — в разн. знач. да (пусть) бу́дет к добру́ (уда́че, сча́стью)
алдына-артына карамый (карамыйча) — без огля́дки, не огля́дываясь туда́ и сюда́; во всю прыть (мочь) (бежать, побежать, поскакать)
- алдын-артын исәпләүалдына-артына карап — с огля́дкой (опа́ской), осторо́жно
- алдын-артын үлчәү -
11 алдын-артын исәпләү
-
12 алдын-артын үлчәү
-
13 гомер-гомергә
нареч.1)а) всю жизнь; всегда́, всё вре́мягомер-гомергә ятимлеге турында уйлау — всю жизнь ду́мать о своём сиро́тстве; всё вре́мя чу́вствовать себя́ сирото́й
б) навсегда́, на ве́ки ве́чные2) ве́чно, испоко́н веко́в, и́здавна, искони́, во ве́ки веко́в уст.безнең ата-бабаларыбыз гомер-гомергә игенчелек белән шөгыльләнгән — испоко́н веко́в (и́здавна) на́ши пре́дки занима́лись хлеборо́бством
-
14 дәүләтчә
нареч.по-госуда́рственномудәүлә́тчә уйлау һәм эш итү — мы́слить и поступа́ть по-госуда́рственному
-
15 җиңел
1. прил.1) лёгкий, нетяжёлый ( по весу)җиңел капчык — лёгкий мешо́к
җиңел материаллар — лёгкие материа́лы
2) лёгкий, ре́звый, прово́рный, энерги́чныйҗиңел адымнар — лёгкие шаги́
3) лёгкий, нетру́дный ( не требующий физических и умственных усилий)җиңел эшкә күчү — перейти́ на лёгкую рабо́ту
җиңел табышмак — лёгкая (проста́я) зага́дка
4) лёгкий, легкопереноси́мый (болезнь, рана, боль)җиңел яра — лёгкая ра́на
5) лёгкий, едва́ заме́тный, е́ле улови́мый, е́ле ощути́мыйҗиңел җил — лёгкий ветеро́к
җиңел томан — лёгкий (негусто́й) тума́н
6) лёгкий, беззабо́тный, беспе́чныйҗиңел тормыш — беззабо́тная жизнь
7) разг. чо́кнутый, тро́нутый, свихну́вшийся ( человек)акылга җиңел — умо́м тро́нутый
8) в составе сложных слов легко-җиңел эрүчән — легкопла́вкий
җиңел атлет — легкоатле́т
2. нареч.җиңел ышанучан — легкове́рный
1) легко́, ре́зво, прово́рноҗиңел йөрү — ходи́ть (дви́гаться) прово́рно
җиңел хәрәкәтләр белән — лёгкими движе́ниями
2) про́сто, легко́, без осо́бых уси́лийэшне җиңел башкару — выполня́ть рабо́ту легко́
мәсьәләне җиңел чишү — легко́ реши́ть зада́чу
җиңелчә киенгән — легко́ оде́тый
•- җиңел машина
- җиңел аңлаешлы
- җиңел арба
- җиңел атлетика
- җиңел металлар
- җиңел сәнәгать
- җиңел промышленность
- җиңел туфрак••җиңел акыллы — несерьёзный, легкомы́сленный, ве́треный
җиңел акыллылык — легкомы́слие
җиңел аяктан — см. җиңел кулдан
җиңел баштан — спья́ну, по пья́нке
җиңел булып китү — см. җиңеләю
җиңел җайдан гына — сра́зу, не откла́дывая в до́лгий я́щик
җиңел карау (уйлау) — относи́ться несерьёзно
җиңел котылу — легко́ отде́латься
җиңел кәсеп (җиңел һөнәр) — лёгкое ремесло́, непы́льная рабо́та
җиңел куллы — лёгкая рука́ (о человеке, приносящем удачу)
җиңел мал табучы — люби́тель лёгкой нажи́вы, люби́тель поживи́ться
җиңел сөякле — лёгкий на́ подъём, подви́жный, лёгкий на́ ногу
җиңел сулап җибәрү (җиңел сулап кую) — вздохну́ть с облегче́нием
җиңел укылышлы — разбо́рчивый (по́черк)
- җиңел кулданҗиңел холыклы — легкове́рный; легкомы́сленный
-
16 кире
1. прил.1)а) в разн. знач. обра́тный (рейс, билет, маршрут и т. п.)кире якка китү — пойти́ в обра́тном направле́нии
кире юл — обра́тный путь
кире саннар мат. — обра́тные чи́сла
кире пропорциональ зурлыклар — обра́тно пропорциона́льные величи́ны
б) обра́тный, попя́тныйкирехәрәкәт — обра́тное (попя́тное) движе́ние
кире йөреш — шахм. обра́тный (попя́тный) ход
2) в разн. знач. отрица́тельный (ответ, результат, герой и т. п.)кире йогынты ясау — оказа́ть отрица́тельное влия́ние
кире корылма — физ. отрица́тельный заря́д; см. тж. тискәре
3) перен.а) своенра́вный, упря́мый, стропти́вый; ерши́стый, норови́стый; несгово́рчивый (человек, сосед, попутчик) || упря́мец, упря́мицакире һәрвакыт кирегә сукалар — (посл.) букв. упря́мец всегда́ бу́дет про́тив паха́ть
б) норови́стый, с но́ровом ( о лошади); упря́мый ( о животных)4) оборо́тный, изна́ночныймайканың кире ягы — изна́ночная сторона́ ма́йки
5) лингв. уступи́тельный2. нареч.кире иярчен җөмлә — уступи́тельное прида́точное предложе́ние
1) ( о движении) обра́тно, наза́д, вспять (плыть, улететь, повернуть, поехать и т. п.)кире куу — гнать (отогна́ть) обра́тно
кире борылып килү — верну́ться наза́д
кире качу — бежа́ть обра́тно
вакытны кире борып булмый — вре́мя не повернёшь вспять
үткән эш кире кайтмый — (погов.) что прошло́, того́ не вернёшь (букв. то, что бы́ло, не вернёшь обра́тно)
2) обра́тно, наза́д (отдать, вернуть, выкупить и т. п.)кире алу — взять обра́тно
кире урынына кую — положи́ть обра́тно на ме́сто
хатны кире җибәрү — отпра́вить обра́тно письмо́
кире соратып алу — потре́бовать наза́д
•- кире алу
- кире әйләнеп кайту
- кире әйләнү
- кире баштан
- кире башы белән
- кире беткән
- кире бору
- кире вакланма
- кире гамәл
- кире кагу
- кире сугу
- кире кагылгысыз
- кире кагылмаслык••кире кайтарылу — экон. окупа́емость
кире кайтмый торган җиргә китү — отпра́виться на тот свет
кире китеш — регре́сс, деграда́ция
кире китү — см. кирегә китү 1)
кире кырыккан — см. кире беткән 1)
кире (кирегә) сөйләү — говори́ть проти́вное, не подде́рживать; см. тж. кирегә бору 1)
кире сугу — сбива́ть/сбить с то́лку; ср. тж. кире чөй кагу
кире сурәт физ. — изображе́ние перевёрнутое (обра́тное)
кире тәре — груб.; прост. упря́мец
кире тору — отказа́ться (от чего-л.), упря́миться
кире чакыру — см. кире кайтару 2)
кире юлга (якка) тарту (җибәрү) — сбива́ть/сбить с пути́
кире ягы белән — искажённо, в ло́жном све́те ( показывать)
- кире кайтукире як белән тору — встава́ть/встать с ле́вой (не с той) ноги́
- кире уйлау
- кире килү
- кире чигенү
- кире чөй кагу
- кире як 3. послелог; диал.по́слемоннан кире — по́сле э́того
-
17 кире кайту
= кире уйлау отказа́ться/отре́чься (от задуманного, запланированного и т. п.)сүзеңнән кире кайтма — не отка́зывайся от свои́х слов
-
18 киреләү
неперех.; разг.; см. кире уйлаувәгъдәсендә торырмы, кирелә́мәсме? — сде́ржит ли своё обеща́ние, не заупря́мится ли?
-
19 көлке
1. сущ.1) смех, поте́ха, шу́тка, смехота́, умо́ракөлке бүлмәсе — ко́мната сме́ха
көлкегә әйләндерү — превраща́ть в смех (шу́тку)
менә көлке дисәң дә көлке! — вот поте́ха, так поте́ха!
тычканга - үлем, мәчегә - көлке — (погов.) мы́шке - смерть, ко́шке - поте́ха
2) ю́мор, сати́ра2. прил.көлке бүлеге — отде́л сати́ры (ю́мора)
1) смешно́й, смехотво́рный; заба́вный, шу́точныйкөлке сүзләр сөйләү — говори́ть смешны́е слова́
2) см. көлкеле3) в знач. сказ.; безл. смехотво́рно, смешно́болай дип уйлау көлке — ду́мать так - смешно́
3. нареч.көлке бит: һаман очраша алмыйбаз — смешно́ да́же: всё не мо́жем встре́титься
смешно́, смехотво́рнокөлке яңгырау — звуча́ть смехотво́рно
••көлкегә алу — принима́ть/приня́ть за шу́тку
көлке капчыгы тишелү — смеши́нка в рот попа́ла (залете́ла)
көлкегә калдыру — опозо́рить, вы́смеять, засме́ивать/засмея́ть, сде́лать посме́шищем, ста́вить в смешно́е положе́ние
көлкегә калу — опозо́риться, стать посме́шищем, оказа́ться в смешно́м положе́нии
көлкегә күтәрү — поднима́ть/подня́ть на́ смех
көлкенең көлкесе — пря́мо смех оди́н, смех да и то́лько
-
20 крестьянча
1. нареч.по-крестья́нски; как крестья́нинкрестья́нча уйлау — ду́мать (рассужда́ть) по-крестья́нски
2. прил.җирдә крестья́нча нык басып тору — по-крестья́нски кре́пко стоя́ть на земле́
крестья́нскийҗиргә крестья́нча мөнәсәбәт — крестья́нское отноше́ние к земле́
крестья́нча яшәү рәвеше — крестья́нский о́браз жи́зни
- 1
- 2
См. также в других словарях:
уйлау — ф. 1. Фикерләү, фикер итү, уй йөртү 2. Нәр. б. турында... дип фикер итү,... дип санау, исәпләү хакы юктыр дип уйлыйм 3. Нәр. б. эшләргә җыену, әзерләнү; берәр нәрсә эшләргә ният итү 4. Борчылу, кайгырту илең турында уйла … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зиһенләү — Уйлау, фикер йөртү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акыл — 1. Кешенең уйлау, фикер йөртү сәләте, аңлылык дәрәҗәсе акыл яшьтә түгел – башта 2. Иҗтимагый аң, иҗтимагый фикер 3. Киңәш яшьләргә акыл бирү 4. Уй, фикер кем башына килгән бу акыл? 5. Акыллылык акыл түгел бу эшең 6. Алдын артын уйлау, уйлап эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әвәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
әүкәләү — диал. 1. Нәрсәнең дә булса эчендә яки өстендә әйләндерә әйләндерә тәгәрәтү 2. Нәр. б. кул белән арлы бирле йөртеп, оештырып йомры яки башка формага китерү. Йоннан, мамыктан, һ. б. тәгәрәтеп, угалап берәр нәрсә эшләү; басу бер пар киез итек әвәләп … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
исәпләү — I. 1. Нәр. б. исәбен, санын билгеләү, исәпкә алу; санау. нин. б. санаулар, исәпләүләр ясау 2. Саннар белән арифметик гамәлләр башкару 3. Нәр. б. күздә тоту, игътибарга алып эшләү 4. Кеше турында билгеле бер фикердә булу, бәя бирү; кем нәрсә дип… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ихтимал — 1. и. Теге яки бу нәрсәнең, эшнең тормышка ашуына объектив мөмкинлек, фараз (эш яки хәлнең тормышка ашуы икеле, шикле булган очракта әйтелә). Булуы мөмкин саналган очрак 2. хәб. Мөмкин булуы и. 3. кер. Берәр эш хәлнең булу булмавы ачык хәл… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кимсенү — 1. Үзеңне башкалардан ким күрү, начар дип уйлау 2. Кимсетелгән дип уйлау, хурлану … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нечкәләү — 1. Җентекләп уйлау, нәр. б. һәр ягын, барлык ваклыкларын исәпкә алу, төптән уйлау 2. Берәр нәрсәне җиренә җиткерү, кагыйдәсенә китереп эшләү 3. Төпченү, җентекләү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
фикер — и. 1. филос. Чынбарлык күренешләренең мидә, аңда чагылышы 2. Уйлану, фикерләү нәтиҗәсендә барлыкка килгән уй. Идея 3. Ният, теләк, план 4. Аң; дөньяга, чынбарлыкка, тормышка караш фикер ягыннан үсү. Берәр өлкәдә белем, танып белү фәнни фикер 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
Liste Swadesh Du Bachkir — Liste Swadesh de 207 mots en français et en bachkir. Sommaire 1 Présentation 2 Liste 3 Voir aussi 3.1 Liens internes … Wikipédia en Français